Επιφυλάξεις για την κατασκευή του αγωγού EastMed είχε διατυπώσει ο Έλληνας Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας και προς το Ισραήλ και προς την Κύπρο.
Οι επιφυλάξεις είναι συναφείς με προβλήματα που ενδεχομένως να προκληθούν από την κατασκευή ενός τέτοιου έργου στην Ελλάδα, λόγω των τουρκικών απειλών και του θέματος της υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ που εγείρει η Άγκυρα και φτάνουν ώς την Κρήτη.
Η εναλλακτική επιλογή για τον Έλληνα Πρωθυπουργό θα μπορούσε να ήταν η Αίγυπτος. Στους προβληματισμούς του Α. Τσίπρα απάντησε ο Ισραηλινός ομόλογός του, Βενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος υποστήριξε, για διάφορους λόγους, την επιλογή του EastMed, ενώ αναλόγως της ποσότητας των κοιτασμάτων που θα εξευρεθούν εντός των κυπριακών οικοπέδων, θα αποφασιστεί κατά πόσον θα κατασκευαστεί τερματικό στην Κύπρο, η οποία θα καταστεί ενεργειακός κόμβος.
Η Αίγυπτος, ως επιλογή, παρουσιάζει κατά καιρούς ζητήματα ασφάλειας, ενώ από την πλευρά του, ο κ. Νετανιάχου -και για ευνόητους λόγους η ίδια η Αίγυπτος- δεν θα ήθελε επί του παρόντος μια τέτοια σχέση, όταν είναι ακόμη ανοιχτό το Παλαιστινιακό και το θέμα της ΑΟΖ του Λιβάνου.
Καταλυτική για τον καθησυχασμό των ανησυχιών του Αλέξη Τσίπρα ως προς την κατασκευή του EastMed ήταν η σύμφωνη γνώμη των ΗΠΑ, οι οποίες, με τη δική τους συμμετοχή στις εργασίες της τριμερούς (Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ), θέτουν το όλο έργο υπό τη δική τους οιονεί εποπτεία.
Η Γαλάζια Πατρίδα
Η Ελλάδα συνιστά εκ των πραγμάτων τον αδύναμο κρίκο, λόγω οικονομικών προβλημάτων αλλά και ένεκα της κλιμακούμενης τουρκικής απειλής, η οποία, στην παρούσα φάση, με την άσκηση «Γαλάζια Πατρίδα», αναδεικνύει την κυριαρχία της Τουρκίας στη θάλασσα και στον αέρα, στην εξής λογική:
Η κυριαρχία μιας χώρας και ενός έθνους δεν περιορίζεται στην ξηρά, αλλά και στον αέρα, καθώς και στη θάλασσα, όπου εξελίσσεται παιχνίδι σκληρών συμφερόντων.
Και η Τουρκία θα υπερασπιστεί τα συμφέροντά της με κάθε τρόπο. Είναι γι’ αυτόν τον λόγο που η Άγκυρα προσδοκά ότι τα επόμενα χρόνια θα αποκτήσει μικρό αεροπλανοφόρο και ώς το 2023 θα έχει ανατρέψει ριζικά τα ισοζύγια δυνάμεων με την Ελλάδα.
Από τη στιγμή, κατά την οποία η Τουρκία θέτει σιωπηρώς τον καθορισμό των διμερών συμφωνιών της Ελλάδας με την Κύπρο και την Αίγυπτο για τη μεταξύ τους ΑΟΖ ως αιτία πολέμου, και το πράττει έναντι κυρίως των Αθηνών, ο Αλέξης Τσίπρας φοβάται τις εξελίξεις.
Συνεπώς, επί δικής του Πρωθυπουργίας, ώς το τέλος δηλαδή της θητείας του, δεν θα κηρύξει ΑΟΖ στο Καστελόριζο και στην ευρύτερη περιοχή. Βεβαίως, είτε θα είναι ξανά Πρωθυπουργός είτε θα είναι κάποιος άλλος, το πρόβλημα θα είναι εκεί και θα αναμένει λύση.
Το παιχνίδι των αγωγών και οι ΗΠΑ
Κλειδί για την ασφάλεια και της Ελλάδας και της Κύπρου είναι οι συμμαχίες μέσω του φυσικού αερίου και κυρίως αυτή με το Ισραήλ.
Καθοριστικός είναι και ο ρόλος των ΗΠΑ, που μπορούν να χαλιναγωγήσουν την Τουρκία με οικονομικό πλέον τρόπο, καθώς και της ΕΕ και δη των ισχυρών κρατών μελών της, όπως είναι η Γερμανία, η Γαλλία και η Ιταλία. Οι κύριες επιλογές για να προμηθευτεί η Ευρώπη φυσικό αέριο είναι, ο Βόρειος Αγωγός 2, o Turkish Stream και ο EastMed.
Επί του Βόρειου Αγωγού 2 ασκούν βέτο οι ΗΠΑ, προβαίνοντας σε μια σειρά κινήσεων με το επιχείρημα ότι μια τέτοια εξέλιξη θα ενισχύσει την εξάρτηση της Γηραιάς Ηπείρου από τη Μόσχα με μακροπρόθεσμες αρνητικές γεωπολιτικές επιπτώσεις.
Ο Πρόεδρος Τραμπ προειδοποίησε τη Γερμανίδα Καγκελάριο Άγκελα Μέρκελ στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ τον περασμένο Ιούλιο να μην προχωρήσει στον αγωγό, ενώ ταυτοχρόνως έδωσε πλήρη στήριξη στην Πολωνία και τις Βαλτικές χώρες, οι οποίες εκτιμούν ότι, από την κατασκευή του EastMed θα καταστούν το περιεχόμενο ενός γεωπολιτικού σάντουιτς μεταξύ της Γερμανίας και της Ρωσίας.
Έχουν, δε, αρνητικά ιστορικά σύνδρομα, τα οποία τους προκλήθηκαν και από τη στάση της Γερμανίας και από εκείνη της Ρωσίας στα χρόνια της Σοβιετικής Ένωσης και του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ταυτοχρόνως, η διακυβέρνηση Τραμπ απείλησε προσφάτως ότι εταιρείες που θα εμπλακούν στον Βόρειο Αγωγό 2 θα υποστούν κυρώσεις, ενώ επί του ίδιου θέματος, μιλώντας τον Νοέμβριο του 2018, στο European Policy Centre, ο πρέσβης των ΗΠΑ στις Βρυξέλλες Gordon Sondland είπε τα εξής:
«Ο Πρόεδρος (εννοεί τον Τραμπ) δεν έχει εξαντλήσει όλα τα εργαλεία του» για την αποτροπή της κατασκευής του Βόρειο Αγωγού 2. Λίαν δε, προσφάτως, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε ψήφισμά του, που εκδόθηκε στις 12 Δεκεμβρίου του 2018, εκφράζει την αντίθεσή του στην κατασκευή του Βόρειου Αγωγού 2, διότι «θέτει απειλές για την ενεργειακή ασφάλεια».
Και έτσι ανοίγει τον δρόμο για τον EastMed, αφού η άλλη επιλογή θεωρείται και αυτή επικίνδυνη, δηλαδή του Turkish Stream, καθότι και αυτός ο αγωγός, λιγότερο ενδεχομένως από τον Βόρειο Αγωγό 2, θέτει την Ευρώπη υπό ενισχυμένη ενεργειακή εξάρτηση, βάζοντας στο παιχνίδι και την Τουρκία.
Η τάση στην Ευρώπη δεν είναι περισσότερη εξάρτηση σε σχέση με τη Ρωσία και την Τουρκία, αλλά το αντίθετο. Η Ευρώπη -και αυτό είναι φυσιολογικό- κινείται προς την απεξάρτηση, γεγονός που ευνοούν και οι ΗΠΑ. Γιατί να πωλούν οι Ρώσοι το δικό τους φυσικό αέριο και να μην έχει προτεραιότητα ένα ευρωπαϊκό δίκτυο, όπως αυτό του EastMed, το οποίο θα μεταφέρει φυσικό αέριο της Κύπρου και του Ισραήλ με τη συμμετοχή αμερικανικών, γαλλικών και ιταλικών εταιρειών;
Ακόμη και η Αίγυπτος εξέφρασε την επιθυμία να συμμετάσχει στον EastMed, επί του οποίου θα επενδύσουν μεγάλα funds του εξωτερικού και δη της ΕΕ.
Και ο οποίος EastMed όχι μόνο δημιουργεί μια οικονομική αποτροπή έναντι της τουρκικής απειλής, διότι η Άγκυρα δεν θα τολμήσει να πλήξει τόσα πολλά ξένα συμφέροντα, αλλά ταυτοχρόνως κλείνει την πόρτα και προς τον αγωγό από την Κύπρο προς τα τουρκικά παράλια.
Μια θέση την οποία επανέλαβε λίαν προσφάτως ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, μετά τη συνάντησή του με τον Κύπριο Επίτροπο Χρίστο Στυλιανίδη. Τόσο ο κ. Στυλιανίδης όσο και οι ηγεσίες του ΑΚΕΛ και του ΔΗΣΥ ήταν υπέρμαχοι αυτής της τουρκικής θέσης.
Εξήγηση για τη στάση τους έδωσε ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Δ. Χριστόφιας, σε πρόσφατη συνέντευξή του: «Είπα στον κ. Αναστασιάδη ότι οι υδρογονάνθρακες είναι το δικό μας λουκούμι, το οποίο κρατάς στα χέρια σου… Κάνε την Τουρκία να ανοίξει το στόμα της και να το πάρει το λουκούμι». Μπας και βρούμε λύση…
Υπάρχει λογική στη θέση που διατύπωσε ο Πρόεδρος Χριστόφιας. Πλην, όμως, επί δικής του Προεδρίας είχε δώσει πολλά δώρα, χωρίς αντίδωρο. Το ίδιο συνέβη και επί πρώτης Προεδρίας Νίκου Αναστασιάδη. Οι Τούρκοι δεν τσιμπούν… από τέτοια δολώματα, γιατί είναι Γκρίζοι Λύκοι.
Εάν τους προσφέρεις το λουκούμι της ενέργειας, δεν θα μείνουν ώς εκεί, αλλά θα σε καταβροχθίσουν. Θα σε κατασπαράξουν, εκτός και αν φροντίσεις να έχεις επαρκή όπλα μαζί σου και ισχυρούς συμμάχους, για να γνωρίζει ο επιτιθέμενος ότι, εάν τολμήσει να σε ενοχλήσει, το κόστος που θα αποκομίσει, θα είναι μεγαλύτερο από το όφελος.
Όταν Πολωνοί και Βαλτικές χώρες έχουν αμφιβολίες για τη Γερμανία και τη Ρωσία και ζητούν απεξάρτηση, λογικό δεν είναι και στη δική μας περίπτωση να αναζητούμε τις επιλογές εκείνες, που θα μας παρέχουν μεγαλύτερη ασφάλεια και τώρα και στο μέλλον; Θα πρέπει να βρούμε τις επιλογές εκείνες που θα μας απεγκλωβίζουν από την Τουρκία.
Ενώ, δηλαδή, τα συμφέροντα συγκλίνουν, στην παρούσα φάση, με τα δικά μας, υπάρχουν ημέτεροι που επιμένουν να στρέψουμε και τα δικά μας και των ξένων προς την Άγκυρα, με την ψευδαίσθηση ότι θα αλλάξει η πολιτική της στο Κυπριακό και στο Αιγαίο.
Καμιά τέτοια ένδειξη δεν υπάρχει. Αντιθέτως, η Τουρκία εισβάλλει στη Συρία και διενεργεί την άσκηση «Γαλάζια Πατρίδα».
Το ισοδύναμο αντάλλαγμα
Υπάρχει και άλλο ένα σημείο, που θα πρέπει να λεχθεί. Είναι η λογική του ισοδύναμου ανταλλάγματος. Δηλαδή θα δώσει η Κύπρος το φυσικό αέριο και τον αγωγό προς τα τουρκικά παράλια για να δεχθούν οι Τούρκοι τις υποτιθέμενες δικές μας περί ομοσπονδίας θέσεις, που ήταν δικές τους, αλλά επειδή έθεσαν νέες μαξιμαλιστικές, για να συνεχιστούν οι συνομιλίες, εμφανίστηκαν ως δικές μας; Ή θα πρέπει, εάν αποφασιστεί μια τέτοια ανταλλαγή, να υπάρχει το πραγματικά ισοδύναμο αντάλλαγμα; Εμεί υποστηρίζουμε ότι το ισοδύναμο αντάλλαγμα σημαίνει λύση επί τη βάσει:
1. Της επανενσωμάτωσης των κατεχομένων στην Κυπριακή Δημοκρατία με πλήρη εφαρμογή των αρχών και αξιών της ΕΕ με διοικητικές αλλαγές, ώστε να απαλειφθούν τα κακώς έχοντα του Συντάγματος του ’60 και να αποφευχθούν διχοτομικές καταστάσεις, όπως τις δημιούργησε η εισβολή και η κατοχή μέσω του πληθυσμιακού, γεωγραφικού και διοικητικού διαχωρισμού του νησιού, καθώς και ο εποικισμός.
2. Της αναγνώρισης της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Τουρκία όπως καθορίζει η αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005 και την οποία όλοι υμνολογούν, αλλά την θέτουν στο ράφι. Μια τέτοια εξέλιξη επιλύει και το πρόβλημα της συνέχειας της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Αυτές οι φυσιολογικές δημοκρατικές απαιτήσεις πρέπει να συνοδεύονται από δικέφαλη στρατηγική. Η μία είναι η διάσωση της Κυπριακής Δημοκρατίας και η άλλη είναι η ασφαλής εκμετάλλευση του φυσικού αερίου με ή χωρίς λύση.
Και ο EastMed είναι η κοινή συνισταμένη υπό την έννοια ότι η υφιστάμενη θετική -για τους λόγους που έχουμε ήδη αναλύσει- συγκυρία κατασκευής του, θα εξελιχθεί σε στρατηγικό σχεδιασμό με βάθος χρόνου. Αυτή η στρατηγική, στηριγμένη στη λογική της οικονομικής και στρατιωτικής αποτροπής, όπως αυτές προκύπτουν μέσα από συμμαχίες συμφερόντων, μπορεί να καθησυχάσει τις ανησυχίες του κ. Τσίπρα και του κάθε Έλληνα Πρωθυπουργού.
Εάν δεν εφαρμοστεί μια τέτοια στρατηγική, τότε είναι που θα ενισχυθούν και οι ανησυχίες και η τουρκική απειλή και οι κίνδυνοι θα αυξηθούν.
Ελπίζουμε στην έκπληξη
Αληθές είναι ότι ούτε η Ελλάδα ούτε η Κύπρος μάς έχουν συνηθίσει σε αποφάσεις στρατηγικού βάθους, παρά μόνο σε τακτικές κινήσεις, αποσκοπούσες, κυρίως, σε πρόσκαιρα μικροκομματικά οφέλη.
Ελπίζουμε στην έκπληξη.
Εκείνο που διαπιστώνουμε σήμερα είναι ότι ο καθορισμός του ενεργειακού παιχνιδιού οφείλεται και επιβάλλεται σε μας μέσω των γνωστών επιλογών, επειδή τα συμφέροντα του Ισραήλ και των ΗΠΑ το απαιτούν. Έτσι, λοιπόν, προσφέρεται σε μας μια ευνοϊκή συγκυρία, ειδικώς με τον EastMed, την οποία, εάν δεν αρπάξουμε από τα μαλλιά, θα κάνει φτερά και θα πετάξει προς τουρκική μεριά.
Γιάννος Χαραλαμπίδης Από http://www.sigmalive.com
